Adviseren doe je niet alleen als beleidsmedewerker, OR-lid of HR-adviseur. Er zijn veel momenten dat er om je advies wordt gevraagd. Je hoeft niet een officiële adviseur te zijn om te adviseren. Er zijn verschillende definities te vinden over adviseren. Eén ervan is dat je gezamenlijk met de ander, de opdrachtgever, onderzoekt waar je de meerwaarde kunt leveren. Bij de verschillende definities valt op dat het duidelijk is dat de adviseur géén beslissingsbevoegdheid heeft en ook geen veranderingen hoeft door te voeren of plannen te implementeren. Die directe invloed of macht ligt bij de ander, de manager, het MT of de bestuurder. De adviseur staat in principe buiten de beslissingsmacht.
Vertrouwen
Het is bij adviseren van groot belang dat er vertrouwen is. Als de opdrachtgever de adviseur niet volledig vertrouwt (en andersom) dan zal het adviseren moeizaam verlopen. Je bent dan altijd bang voor een verborgen agenda. Als er wel vertrouwen is in elkaar, dan zal de opdrachtgever geneigd zijn de ideeën van de adviseur te accepteren en ernaar te handelen. Hij zal je sneller behandelen zoals je wilt worden behandeld en meer informatie met je delen.
5 fasen
Bij advisering kun je vaak verschillende fasen onderscheiden. Peter Block heeft ze beschreven in het boek ‘Feilloos adviseren’. Hij onderscheidt vijf fasen in het adviesproces en brengt je bovendien het besef bij, dat alleen inhoudelijke kennis onvoldoende is. Er komt meer bij kijken. Goede oplossingen zijn handig, maar timing is nog belangrijker. Wanneer ga je adviseren en hoe doe je dat? De fasen van het adviesmodel van Block zet alles rondom advisering op een rij. Peter Block onderscheidt de volgende fasen:
Fase 1: de entree en het contracteren
Fase 2: onderzoek en analyse
Fase 3: feedback
Fase 4: engagement en uitvoering
Fase 5: evaluatie
Iedere stap wordt hierna kort toegelicht.
Fase 1: de entree en het contracteren
In de eerste fase is het van belang om kennis te maken en aan elkaar duidelijk te maken wat je aan elkaar hebt. Als het goed is, is er een sfeer van vertrouwen. Een goede adviseur heeft allerlei positieve eigenschappen. In deze fase zijn vertrouwen scheppen, verplaatsen in de positie van de ander, zorgvuldigheid, actief luisteren, doorvragen en samenvatten belangrijke kenmerken van een goede adviseur. Vat aan het einde samen wat de kern van de zaak is, en check dat bij je opdrachtgever. Maak vervolgens afspraken over het adviestraject. Wanneer moet je adviseren? Welke informatie is er nodig?
Fase 2: onderzoek en analyse
De volgende fase is die van het onderzoek en de analyse. Heb je voldoende informatie om goed te kunnen analyseren? Vaak ontdek je dat het geformuleerde probleem in de praktijk groter en ingewikkelder is dan dat je in eerste instantie had gedacht. Hier al oordelen geven, conclusies trekken of oplossingen aanreiken is te vroeg. Maakt de analyse op basis van het onderzoek en bespreekt dit.
Fase 3: feedback
De volgende fase is de fase van de feedback. Je presenteert de bevindingen. Sta van tevoren stil bij de presentatie. Een goede presentatie helpt bij de acceptatie van het advies. Hoe gaat u dit aanpakken? Maak het in ieder geval concreet en gebruik cijfers. Daar zijn veel mensen vaak gevoelig voor. Opdrachtgevers stellen het vaak op prijs om uit enkele opties te kunnen kiezen. Hier kun je soms gebruik van maken als je adviseert. Duidelijkheid en tact zijn daarbij belangrijk.
Fase 4: engagement en uitvoering
De vierde fase van Peter Block is die van het engagement en de uitvoering. Draagvlak van het management en medewerkers zijn van belang om de plannen te realiseren. Als de plannen worden geïmplementeerd en dat gaat niet goed dan heeft dat ook zijn weerslag op de adviseur. Volg daarom het implementatieproces en geef je mening als het niet goed gaat.
Fase 5: evaluatie
De laatste fase is de evaluatie. Als je de eerste vier fases goed hebt doorlopen dan kun je het proces evalueren. Laat deze fase niet voorbijgaan. Als het niet goed is gegaan, dan kan dat gevolgen hebben voor een volgend adviestraject. Is het probleem opgelost? Hoe is het adviestraject verlopen? Is de implementatie geslaagd? Wat had beter of anders gekund?
Meer weten over het adviseren volg dan de training Adviesvaardigheden van Jouw Academy.