Artificial intelligence (AI) is de laatste tijd in het nieuws. Wat zijn de risico’s en de kansen van AI? Het gevaar van de toepassing van AI in werkprocessen schuilt vooral in het wegvallen van interactie tussen mensen op de werkvloer. Gezamenlijk een probleem oplossen of kennisdelen binnen organisaties dreigt daardoor te verdwijnen. Er zijn ook voordelen. AI-technologie verbetert de bedrijfsprestaties en productiviteit door processen of taken te automatiseren die voorheen menselijke inzet vereisten. ChatGPT bijvoorbeeld, is momenteel erg populair vanwege zijn AI-aangedreven taalmodel. Het communiceert met een menselijke gebruiker en is een handig hulpmiddel voor verschillende toepassingen in werk, studie en onderzoek. Het is echter ook hier belangrijk om bewust te blijven van de mogelijke risico’s van het gebruik, aangezien niet alles wat ChatGPT zegt altijd correct is.
Nieuwe banen
De voorspelling van Goldman Sachs dat AI wereldwijd 300 miljoen banen laat verdwijnen, is volgens Anna Salomons, hoogleraar arbeidseconomie aan de Universiteit Utrecht, ongegrond. Zij komt uitgebreid aan het woord in de Volkskrant van 8 mei 2023. De vrees voor massaontslagen bij elke technologische vernieuwing is van alle tijd, maar nog nooit uitgekomen. Volgens Salomons is het een denkfout: ‘Economen denken vaak dat er een vast aantal taken en banen zijn in de economie, en dat die banen in het geheel verdwijnen als een paar van die taken worden geautomatiseerd.’ Er zullen zeker banen verdwijnen, maar er komen ook weer andere banen bij. De vrees voor massaontslagen is dan ook ongegrond.
Veel vraag naar dataspecialisten
Een week eerder, op 1 mei, haalde De Volkskrant ook al een rapport aan over AI. Uit dat Future jobs report’ blijkt dat het aantal geautomatiseerde taken tussen 2020 en 2022 is gestegen van 33 naar 34%, terwijl men in 2020 nog dacht in 2025 op 47% van de taken uit te komen. De komende vijf jaar zal het werk verder veranderen door kunstmatige intelligentie, cloud computing en big data. Er zal vooral vraag komen naar banen op het gebied van AI, zelflerende algoritmes, databeveiligers en duurzaamheidsspecialisten.
Ontoereikende omscholing
Het omroeren van de arbeidsmarkt heeft grote invloed op de benodigde competenties van werknemers. In 2027 is 44% van de vaardigheden van werknemers overbodig. De behoefte aan bij- en omscholing zal dan ook groot zijn, naar schatting meer dan 60%. Dat is een groot probleem, aldus Henk Volberda, hoogleraar strategie en innovatie aan de Universiteit van Amsterdam, omdat slechts 50% van de werknemers wereldwijd toegang tot scholing heeft. Dit zou HR moeten stimuleren om (nog) meer aandacht te hebben voor het opleidingsbeleid en het opleidingsbudget. Ook de ondernemingsraad kan hiermee aan de slag. Het opleidingsbeleid is een instemmingsplichtig onderwerp en raakt de achterban van de OR.